ਪਰਿਚਯ: ਨਸ਼ਾ – ਇੱਕ ਚੁੱਪ ਪਰ ਘਾਤਕ ਦੁਸ਼ਮਣ
ਅੱਜ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਤਣਾਅ, ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਜਾਂ ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਡਰੱਗ ਅਤੇ ਅਲਕੋਹਲ ਦੀ ਸ਼ਰਣ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਆਰਾਮ ਦਾ ਸਾਧਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਹੌਲੇ-ਹੌਲੇ ਇਹ ਮਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਖਤਰਨਾਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।
Nasha Mukti Kendra Indore ਵਰਗੇ ਕੇਂਦਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਲਤ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ।
🧠 ਨਸ਼ੇ ਦਾ ਮਗਜ਼ ‘ਤੇ ਅਸਰ
ਡਰੱਗ ਅਤੇ ਅਲਕੋਹਲ ਸਿੱਧਾ ਮਗਜ਼ ਦੇ ਕੇਮੀਕਲ ਬੈਲੈਂਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਡੋਪਾਮੀਨ ਦੀ ਵਾਧਾ – ਇਹ “ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਹਾਰਮੋਨ” ਹੈ ਜੋ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਆਨੰਦ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਇਸਦੀ ਲੋੜ ਵੱਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਮਗਜ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਦਲਦੀ ਹੈ – ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸੋਚਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ, ਯਾਦਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਅਤੇ ਐਂਜ਼ਾਇਟੀ – ਲਗਾਤਾਰ ਨਸ਼ੇ ਨਾਲ ਮਗਜ਼ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਵਾਲੇ ਹਾਰਮੋਨ ਵੱਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਚਿੜਚਿੜਾਪਣ ਅਤੇ ਭਰਮ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
❤️ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਨਸ਼ੇ ਦਾ ਗਹਿਰਾ ਰਿਸ਼ਤਾ
- ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ: ਡਰੱਗ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਖੁਦ ਨੂੰ ਅਕੇਲਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਐਂਜ਼ਾਇਟੀ (ਚਿੰਤਾ): ਅਲਕੋਹਲ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਬਰਾਹਟ, ਕੰਬਣਾ ਅਤੇ ਬੇਚੈਨੀ ਵਧਦੀ ਹੈ।
- ਪੈਰਾਨੋਇਆ: ਡਰੱਗ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੋਕੇਨ ਜਾਂ ਗਾਂਜਾ ਦੀ ਅਧਿਕ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਉਸ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
- ਸਾਇਕੋਸਿਸ: ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਹਕੀਕਤ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਰਮ (Hallucination) ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
⚖️ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਜੀਵਨ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਨਸ਼ਾ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਖੋਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਪਿਆਰ ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਵਿਅਕਤੀ ਪਰਿਵਾਰ, ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਹਿੰਸਕ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਆਉਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।
- ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਖੁਦ ਨੂੰ ਬੇਮੁੱਲ ਸਮਝਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
💔 ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ
ਡਰੱਗ ਅਤੇ ਅਲਕੋਹਲ ਸਿਰਫ਼ ਮਨ ਨਹੀਂ, ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ:
- ਜਿਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ
- ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ ਦੀ ਅਸਮਾਨਤਾ
- ਨੀਂਦ ਦੀ ਕਮੀ
- ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਘਟਣਾ
- ਮੈਨਟਲ ਡਿਸਆਰਡਰ ਜਿਵੇਂ ਬਾਈਪੋਲਰ ਡਿਸਆਰਡਰ ਜਾਂ ਸਕਿਜੋਫ੍ਰੀਨੀਆ
🌿 Nasha Mukti Kendra Indore ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
Nasha Mukti Kendra Indore ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਦੀ ਓਰ ਵਾਪਸ ਲੈ ਜਾਣ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਢੰਗ ਅਪਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
1. ਮੈਡੀਕਲ ਡੀਟੌਕਸੀਫਿਕੇਸ਼ਨ
- ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਜਹਿਰਲੇ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਹੇਠ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਡਾਕਟਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚਿੜਚਿੜਾਪਣ, ਕੰਬਣ ਜਾਂ ਤਣਾਅ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2. ਕੌਂਸਲਿੰਗ ਅਤੇ ਥੈਰੇਪੀ
- ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
- ਗਰੁੱਪ ਥੈਰੇਪੀ, ਫੈਮਿਲੀ ਥੈਰੇਪੀ ਅਤੇ ਕਾਗਨੀਟਿਵ ਬਿਹੇਵਿਅਰਲ ਥੈਰੇਪੀ (CBT) ਵਰਗੇ ਸੈਸ਼ਨ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
3. ਯੋਗਾ ਅਤੇ ਧਿਆਨ (Meditation)
- ਯੋਗਾ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਧਿਆਨ ਮਗਜ਼ ਦੀ ਕੇਂਦ੍ਰਤਾ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।
4. ਲਾਈਫ ਸਕਿਲ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ
- ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਮੁੱਲਾਂ ਸਿਖਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਕੰਮ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਜੁੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
🕊️ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਿਹਤ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
- ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦਿਓ, ਡਾਂਟੋ ਨਹੀਂ।
- ਉਸਦੇ ਹਰ ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਯਾਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰੋ।
- ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਵੀ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਬੁਰਾਈਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
🌈 ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਿਹਤ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਵੱਲ ਕਦਮ
- ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਸਰਤ ਕਰੋ।
- ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ ਲਵੋ।
- ਪੌਜ਼ਿਟਿਵ ਸੋਚ ਰੱਖੋ।
- ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਨਾਲ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਰੱਖੋ।
- ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਕੌਂਸਲਿੰਗ ਲਵੋ।
🔑 ਨਤੀਜਾ (Conclusion)
ਡਰੱਗ ਅਤੇ ਅਲਕੋਹਲ ਦੀ ਲਤ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰ ਨਹੀਂ, ਮਨ ਨੂੰ ਵੀ ਗਹਿਰਾ ਘਾਟਾ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਪਰ ਉਮੀਦ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਾਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
Nasha Mukti Kendra Indore ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ, ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਬਾਰਾ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ, ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਜੀਵਨ ਜੀ ਸਕਦਾ ਹੈ।